Metacognitie

Metacognitie is het vermogen om een situatie te overzien en jezelf in die situatie te monitoren. Dat monitoren kan op het moment dat de situatie zich voordoet maar ook naderhand. 

Simpel gezegd: ben ik goed bezig? Lukt het me om deze taak af te krijgen als ik zo doorga? Wat zijn m’n gevoelens op dit moment en hoe staan die in relatie tot de taak? Maar ook eenvoudige acties zoals: controleer ik m’n werk voordat ik het inlever? Deze vragen kunnen ook gesteld worden nadat een taak voltooid is. Dan gaat het meer om evaluatie, maar dat is in feite een vorm van uitgestelde metacognitie.

Uitgestelde metacognitie zorgt er dus voor dat je na een taak of gesprek in staat bent om soortgelijke vragen te stellen. Zoals, wat voelde ik en was dat van invloed op de uitkomst? Of, wat ging er mis met de planning van m’n profielwerkstuk? Waarom lukt het me toch niet om aardig te zijn tegen die persoon?

Metacognitie in communicatie

Deze executieve functie is zeer belangrijk binnen persoonlijke communicatie.

Ten eerste: in het gesprek. De heilige graal van excellente communicatie is een hoge mate van metacognitie tijdens je gesprek. Dit is logisch, want alleen dan kun je je eigen emoties goed in de gaten houden, die van anderen voelen en beoordelen en je doel voor ogen houden. Als je in je gesprek jezelf en het verloop van een gesprek kunt monitoren, is de kans dat je je doelen bereikt veel groter.

Ten tweede: na een gesprek. Zonder gebruik van je metacognitie beoordeel je het gesprek niet en leer je waarschijn weinig. Door jezelf vragen te stellen leer je. Waarom voelde ik me ineens slecht toen mijn vader dat zei? Of, waarom ging dit gesprek direct van een gezellig kletspraatje naar een heftige discussie? De antwoorden geven je handvatten om het een volgende keer beter te doen.

Een hoge mate van metacognitie tijdens een gesprek is lastig en vergt behoorlijk wat training.

In Communicatie is Alles

Goed weten waar je bent op de CommunicatieLadder is een mooi begin van metacognitie. Die heeft vier tredes (sporten) die elk hun kenmerken hebben. Het zijn: een praatje, dialoog, discussie en ruzie. Door de leerlingen te leren hierop te letten, weten ze waar ze zijn. Ook leren de kinderen in het lesprogramma om altijd hun doel voor ogen te houden.

 

<< Taakinitiatie | Volgehouden aandacht >>