Mensen hebben graag de keuze. Dit komt voort uit het feit dat als we zelf een keuze maken, wij iets leren en de beloning vaak groter is. We kiezen een film uit die wij echt leuk vinden. We eten wat wij echt lekker vinden. Zodra de keuzevrijheid wordt beperkt, leren we niet en wordt de kans op de beste beloning kleiner. Dus kiezen we graag zelf. 

De associatie tussen keus en beloning is in onze hersenen zo sterk, dat zelfs het hebben van keuze al leidt tot een goed gevoel. Het activeert het beloningscentrum in onze hersenen (het stratium ventrale). 

Keuzevrijheid in relatie tot belastinginkomsten

Dat is onder andere onderzocht in relatie tot belastingen betalen (ontduiken). In een lab konden studenten tien dollar verdienen met het kiezen van een bepaalde inrichting voor huizen. Makkelijk verdienen zou je zeggen. Het addertje onder het gras was dat ze vier dollar laboratoriumbelasting moesten betalen. Ze kregen na hun expirement een envelop die ze achter konden laten.

Bij de eerste groep gaf 50% procent niets of gaf minder dan vier dollar. Een tweede groep kreeg hetzelfde verhaal te horen maar had invloed hoe het lab het geld kon besteden. Met deze wijziging deed 70% de belasting van vier dollaar in de envelop. Dat is een stijging van 40%. 

Onderzoek door Cait Lamberton, Jan-Emmanuel De Neve en Michael I. Norton, Eliciting Taxpayer Preferences Increases Tax Compliance. 

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2365751 

Keuzevrijheid hebben, is een belangrijke drijfveer

Het onderzoek is later nogmaals herhaald met een groep burgers in een online onderzoek. Bottomline is dat je mensen een (gevoel van) keuze moet geven om hun handelingen te beïnvloeden. Als je de handelingsvrijheid beperkt of afneemt, leidt dat tot woede, frustratie en weerstand. 

Ook dieren hebben graag de keuze. Als je ratten een pad geeft naar voedsel, waarbij de ene een rechte lijn is en de ander een keuze heeft, kiezen ze voor die laatste. Als je duiven de keuze geeft om voedsel te krijgen met de druk op één knop, of de keuze tussen twee knoppen, dan kiest de duif altijd de tweede optie om z’n voer te krijgen. De wil om te leren van je acties zit ingebakken in de hersenen van mens en dier. 

Dit inwendige systeem om keuzevrijheid te willen, zorgt ervoor dat we ons altijd leren aanpassen aan veranderende omstandigheden. Hoe beter onze keuzes, des te groter de kans op overleven of een goed leven. De dieren die de beste keuzes maken, overleven. 

Communicatie is Alles

In relatie tot het lesprogramma onderbouwt het de stelling dat je in de dialoog de beste resultaten behaalt. Hoe meer je iemand anders probeert te overtuigen van je eigen mening, des te minder keuzevrijheid geef je de ander. Terwijl als je iemand de keuze laat, hij of zij direct een goed gevoel heeft.

Door slechts jouw mening te geven en niet te overtuigen, wordt het makkelijker om die ander jouw kant te laten zien. Of hij of zij het daar mee eens zal zijn, is een tweede. Maar, het geeft je in ieder geval de tijd om met elkaar te praten. Bij een discussie is die tijd vaak beperkt omdat de kans groter is dat een discussie omslaat naar ruzie.